Geschreven door Roy Meelhuysen.
Tijdens de Bayeux reis in september 2022, sprak ik met docent Mens & Maatschappij mevrouw Mariëlle Anthonie, van de Yuverta school Eindhoven. Stichting 18 September organiseert de jaarlijkse reis naar Bayeux in Normandië, met een honderdtal middelbare scholieren uit Eindhoven. Frank van Dijk (Secr.) St 18 Sept begeleidt met een team van nog 4 begeleiders, reeds enkele jaren deze reis. Bayeux in Normandië was de eerste stad die door de geallieerden tijdens WO II werd bevrijd. Frank van Dijk die alom bekend is met de materie van/over WO II, mocht ik tijdens deze reis assisteren. Het bleek een mooie constructie te zijn; Frank bezit de kennis van/over WO II, terwijl ik wat kennis bezit over WO II in de Pacific (zuid oost Azië).
Doel van deze reis is o.a. de leerlingen kennis te laten maken met de invasie door de geallieerden, destijds op 6 juni 1944 (D Day). De locaties van weleer, waar hevig werd gevochten, worden bezocht om inzicht te kunnen krijgen hoe het uitgevoerd werd en door wie; ondersteund door het bezoeken van museum en begraafplaatsen, van zowel geallieerden als Duitse slachtoffers. Vele leerlingen die meegaan hebben wel een familielid die de oorlog destijds hebben meegemaakt.
De busreis eindigt op 18 Sept. in Borkel en Schaft, waar wij ons in historische auto's verplaatsen naar het 18 Septemberplein in Eindhoven, om uiteindelijk in defilé op het Stadhuisplein te eindigen. Daar wordt het Bevrijdingsvuur aangestoken door de Burgemeester. Het Bevrijdingsvuur is vanuit Bayeux meegenomen door een twintigtal wielrenners die zowel heen als terug, in estafette, deze grote afstand overbruggen. Het Bevrijdingsvuur wordt ieder jaar vanuit Bayeux op de renfiets naar Eindhoven gebracht. Het Bevrijdingsvuur wordt na de festiviteit, brandend gehouden in de Catharinakerk. Eind april van het volgend jaar wordt dit Bevrijdingsvuur door een estafetteploeg uit Wageningen opgehaald en op 4 mei na de Herdenkingsplechtigheid in Wageningen door estafettelopers uit heel Nederland opgehaald.
Toen ik mevrouw Mariëlle Anthonie vertelde dat ik eveneens voorzitter ben van onze Stichting en onze slogan opnoemde (Eren, Verbinden, Meedoen en Doorgeven), reageerde enthousiast. Zij bevestigde mijn verhaal dat wij onze verhalen moeten blijven vertellen, opdat onze afkomst en de offers van onze (ouders en grootouders) niet worden vergeten. Ik opperde mijn wens om ons Gedenkteken door een school te laten adopteren en daardoor aandacht en continuïteit te kunnen genereren. Haar reactie was direct positief en na een uitvoerig gesprek over het ''hoe en waarom'' te hebben gehad met de Directie van het Yuverta Lyceum, is besloten om dit op 12 Juli 2023 te doen. De adoptie van het Gedenkteken is een aanvulling op de lessencyclus ‘internationaliserend onderwijs’ als onderdeel van de geschiedenislessen over het voormalig Nederlands Indië (Indonesië). Op deze wijze hebben wij een win-win situatie gecreëerd, met dank aan de Directie en initiatiefneemster mevrouw Mariëlle Anthonie (Docent Mens & Maatschappij).
Wij als Stichting trachten hiermee weer enige aandacht van de media te verkrijgen, terwijl Yuverta een vaste locatie heeft waar zij met hun leerlingen naar toe kunnen gaan als praktisch verlengstuk van de geschiedenis lessen.
Op woensdag morgen 12 juli 2023 om 09.45 togen een twintigtal leerlingen van de Yuverta school richting Woonzorg Vitalis Peppelrode te Eindhoven o.l.v. docent Mens en Maatschappij, mevr. Mariëlle Anthonie. Met de leerlingen waren naast enkele ouders van leerlingen eveneens twee docenten meegekomen. De groep werd door voorzitter Roy Meelhuysen ontvangen en geïnformeerd over het ''waarom'' van het Gedenkteken. Hij begon met de vraag of iemand wist waar Indonesië op de wereldbol ligt. Het duurde een tijdje voordat iemand het juiste antwoord gaf; uiteindelijk werd vastgesteld dat het ergens boven Nieuw Zeeland ligt. De volgende vragen waren:'' Hoe heette het land vroeger ?" en "Wat was het van Nederland ?'' en ''Hoe zijn de Hollanders toen daar gekomen ?''. De reactie op deze vragen waren voorspelbaar; ze hadden geen idee. Dat is logisch omdat er op school geen aandacht aan dat onderwerp wordt gegeven. Nu met deze nieuwe lessencyclus (idee van prof. dr. Jet Bussemakers, voormalig Min. van OCW) komt er hopelijk wat licht in die aloude duisternis.
Na deze informatie verplaatste de groep zich naar ''Ons Carrousel'', de ontmoetingsruimte van de Woonzorg Peppelrode, waar een tiental senioren van Molukse - en Indisch Nederlandse afkomst met de daarbij behorende mantelzorgers, hen opwachtte. De zaal is ingedeeld rondom een grote ronde tafel waar eenieder aanzat. Bij binnenkomst werden zij onthaald met (Indische) spekkoek, rozenstroop, stroop-susu (rozenstroop aangelengd met kokosmelk), koffie of thee. Doel van deze bijeenkomst is, het kennismaken met de verhalen en de cultuur van deze Indo Europeanen, waarbij de bezoekers vragen konden stellen aan deze senioren. Roy Meelhuysen opende de bijeenkomst met een woord van welkom aan de aanwezige senioren en dankte hen voor hun aanwezigheid. Het idee dat (vreemde) jongeren hen vragen zouden stellen over hun Indië tijd, maakte hen enigszins bang en onzeker. Roy verzocht hen hun harten te openen en de diepe innerlijke wonden van weleer even te vergeten, zo ook het ''Indische Zwijgen'' te doorbreken, want refereerde hij '' Ons verhaal en uw geleden leed moeten doorverteld worden''. Het duurt niet lang meer of wij bestaan niet meer door de verregaande assimilatie zoals ook ons geboorteland Nederlands Indië niet meer bestaat. Dat zou heel jammer zijn" eindigde Roy zijn inleiding.
Er werd vervolgens aangevangen met het voorlezen van een gedicht ''In den vreemde ben ik gebleven'', door mevr. Jolanda van der Heijden (medewerker van Peppelrode). Daarna vertelde mevr. Charlotte Johan het hartverscheurende verhaal over haar bootreis van Indonesië naar Nederland. Het was muisstil in de zaal en om het ijs daarna te breken werd overgegaan tot het zingen van korte oude kinderliedjes uit de Indië tijd. Met het tonen van de uitgedeelde tekeningen uit die tijd, werd verteld over de mooie periode van vóór de oorlog en over onze cultuur. Op die manier werden de leerlingen bijgepraat en kregen zij de antwoorden op hun vragen.
Kortom, het was een hele mooie, emotionele tevens informatieve morgen, die vatbaar is voor herhalingen, gelet op het feit dat tijdens het napraten enkele leerlingen vertelden diep geraakt te zijn door de verhalen. Daarna is een Intentieverklaring opgesteld, die door beide partijen is ondertekend.
Foto's van:
- Hans van Hamersveld
- Hans van den Boogaard
Geschreven door Roy Meelhuysen.
Op een schitterende zonnige najaarsdag (zaterdag 25 september 2021) waren velen getuige van de onthulling van het Indisch & Moluks Gedenkteken Eindhoven.
De toeloop was massaal. De organisatie ging tijdens de voorbereidingen uit van een bezoekers aantal van maximaal 100 personen. De aanmeldingen overstegen deze verwachting. De bezoekers moesten zich vóór 11 september aanmelden voor toewijzing van een zitplaats en voldoen aan het Corona toegangsbewijs.
Voorzitter Roy Meelhuysen moest echter met een bloedend hart een heel groot aantal aanmelders teleurstellen; om organisatorische redenen stopte de teller bij een bezoekersaantal van 230 personen. Echter, zoals te zien op de foto, zijn toch een groot aantal bezoekers "langs gekomen" en moesten zij zich tevredenstellen met een staanplaats. Om toegang te verkrijging moesten de bezoekers voldoen aan het Corona toegangsbewijs. Echter, die ochtend in alle vroegte werd de route aangegeven door het plaatsen van bewegwijzeringsborden, het plaatsen en nummeren van de geleverde stoelen, de locatie van de catering en het drankbuffet werden opgezet maar ook de aankleding van de locatie met ballonnen en bij de ontvangstbalie stond een heuse Bali parasol.
Omdat het bezoekersaantal de maximale capaciteit van het Theehuis oversteeg, werd na ampele overweging, besloten om de gehele ceremonie inclusief de receptie, op de Gedenklocatie zelf te houden. De gehele ceremonie met receptie verliep als gepland zonder problemen.
De opvang en begeleiding van
de stroom aan bezoekers werden door
onze Gastvrouwen, Louis van Grieken
en Rogier der Kinderen op meer
dan goede wijze geleid.
De Receptie bij aankomst
Louis, met de Gastvrouwen: Debby, Cindy, Cynthia en Gaby.
De Secretaris van de Stichting Indisch Moluks Gedenkteken Eindhoven (Michael Meelhuysen) trad die dag op als Ceremoniemeester en Ferry, jongste broer van Roy, was verantwoordelijk voor het audio gedeelte.
Het Voorprogramma
Bezoekers waren vanaf 13.15 uur van harte welkom en zij werden met
Indische en Molukse muziek onthaald. 
Hillebrand Casemier opende het geheel met
een live optreden en bracht Ole Sio,Widuri en Aryati ten gehore.
Liederen die zeer bekend in de oren van de bezoekers klonken.
Muzikale omlijsting geschiedde vervolgens door Tifa groep Jaga Tanjung die de Molukse liederen Hena masa waja, Undure, Upu Latue é, Bèta Berlayar Jauw en Api Injil ten gehore bracht.
Klokslag 14.10 uur klonk drie keer achter elkaar een heuse Scheepshoorn, het tijdstip waarop het S.S. Waterman op 6 dec 1960 destijds de kade van Tandjung Priok achter zich liet, op weg naar het verre en koude Nederland met aan boord de laatste repatrianten. Vele aanwezigen, zullen zich die indringende en pijnlijke "afscheids" klanken herinneren en werden zo even terug geworpen in die tijd. Een verdrietige tijd voor velen, een tijd waarop ze voorgoed afscheid hebben moeten nemen van hun zo dierbaar en mooi Indonesië, hun Moederland.
Op de gedenklocatie stonden als symbolen een schaalmodel van het Vlaggenschip van de Koninklijke R'damsche Lloyd van weleer, het M.S. Willem Ruys en een attribuut van de Kota Inten, in de vorm van een reddingsboei; het schip dat de eerste Molukkers in 1951 naar Nederland heeft vervoerd. Deze attributen werden beschikbaar gesteld door Ed van Lierde, grondlegger van de Stichting Koninklijke R'damsche Lloyd Museum en het Lloyd Atelier in Netersel.
Burgemeester John Jorritsma
Ondanks zijn overvolle agenda van die dag, wist onze Burgervader toch nog even bij ons te komen om met een hele mooie toespraak de Ceremonie te openen. Zijn aanwezigheid werd alom, door de aanwezige gemeenschap, zeer gewaardeerd, waarbij de aanwezigheid van zijn echtgenote extra cachet gaf aan het geheel.
Burgemeester Jorritsma ging in zijn toespraak terug in de tijd, de tijd dat Eindhoven in de jaren vijftig zowel vele Indische Nederlanders en in wat mindere mate Molukkers heeft opgevangen. Hij refereerde ook de situatie waarin onze gemeenschappen zich in die tijd verkeerden; verre van ideaal. Het aanpassen aan de situatie van de gedwongen migratie uit Nederlands Indië, ná alle ellende die zij meegemaakt hebben sinds het uitbreken van de WO II in de Pacific, vergden heel veel leed en opofferingen van onze ouders en grootouders. Onze Burgervader prees daarom het initiatief om deze plek te creëren waar wij als gemeenschap hen kunnen eren en gedenken.
De sprekers
Na het vertrek van Burgemeester Jorritsma, kreeg voorzitter Roy Meelhuysen het woord.
Hij zette "het waarom" van het Gedenkteken uiteen en sprak de vurige wens uit dat de nazaten van de Indische en Molukse gemeenschappen de weg naar dit Gedenkteken goed weten te vinden. Echter, dat deze locatie ook een plek is waar men, indien daar behoefte aan is, aan zelfreflectie kan doen en/of even stilstaan bij een bijzondere (persoonlijke) gebeurtenis. Hij dankte tevens alle donateurs uit de grond van zijn hart; want dit initiatief is bijna geheel op eigen kracht tot stand gekomen.
Dhr. Hans Bommezijn vertelde over zijn geliefde (schoon)Ma, die Kamp Ambarawa heeft overleefd
samen met haar drie kinderen, terwijl zijn (schoon)Pa het krijgsgevangenschap op het eiland
Flores heeft overleefd, echter daar tbc heeft opgelopen en snel na de gezinshereniging na de
oorlog, in 1946 voor behandeling naar Nederland werd gerepatrieerd. Evenals zijn echtgenote, die
2 jaar later met de kinderen naar Nederland vertrok, namen zij al hun hebben en houden mee in
de welbekende hutkoffers. Pa had de koffer met opschrift Kota Baroe terwijl Ma, Kota Inten, op
de koffer had staan. Deze beide koffers stonden destijds in hun slaapkamer. Nadat ze op 94 jarige
leeftijd een operatie heeft ondergaan, werd kort daarna Alzheimer bij haar geconstateerd en ze
kon niet langer meer thuis blijven. Tot hun groot verdriet moesten ze constateren dat zij haar langzaam kwijtraakten en
kregen de indruk dat zij hen niet meer begreep. Bijna honderd jaar oud overleed zij, na een leven vol verlies.
Hij gedenkt in haar de kracht en de zorg om steeds door te gaan, kenmerkend voor al die mensen van de Eerste
generatie. De beide koffers staan nu, aangevuld met heel veel herinneringen, bij hem thuis.
Dhr Crams Nikijuluw was o.a. medeoprichter van Stichting Bintang Maluku en ondersteunde
Stichting Molukse Ouderen; dat waren Ouderen die de oorlog nog in hun gedachten hadden
waarbij hij zorgde voor het overdragen van hun geschiedenis. De geschiedenis die begon bij de
aankomst van de Kota Inten op 22 maart 1951 op de kade van de Rotterdamsche Lloyd,
het schip dat de eerste Molukse gezinnen naar Nederland bracht.
Nu, zeventig jaar later, is er sprake om op 07 oktober 2021 een hernieuwde aankomst te
organiseren op die plaats in bijzijn van de Ministerpresident, de Burgemeester van Rotterdam en de Commandant der Strijdkrachten. Deze geënsceneerde hernieuwde aankomst zal een herbeleving bij de gemeenschap teweegbrengen. Geen goed plan naar zijn mening.
De Proclamatie van de Republiek der Zuid Molukken op 25 april 1950 op Ambon was legitiem. Dat was de echte reden waarom de demobilisatie van de Molukse KNIL militairen in Nederland plaatsvond en niet op Ambon of Java.
Zijn vader maakte destijds, bij de aangifte van de geboorte van zijn zoon, een statement door zijn zoon de voornaam Crams te geven. Crams zijn de letters van de afkorting Commissie Rechtspositie Ambonese Militairen en Schepelingen. Hierdoor ervaart hij zowel de last als de plicht om te blijven vechten voor de erkenning van het feit dat zijn ouders hun waardigheid en hun toekomst zijn afgenomen. Excuses op de Lloydkade is geen juiste; dit moet door de Overheid geschieden in het centrum van de politieke macht in Den Haag. Er zijn veel overeenkomsten tussen de geschiedenis van de Indische Nederlanders en de Molukkers. Met dien verstande dat de Molukse ouders destijds het er niet bij lieten zitten, terwijl de Indische gemeenschap het gelaten met “Laat maar, Sudah” aan hen voorbij heeft laten gaan.
Zijn boodschap is: “Vertel onze gezamenlijke geschiedenis door, maar verbind je vooral met elkaar. Dan sta je sterk”.
Hij dankte de Stichting voor het initiatief die hij in het geheel ondersteunt
De zeventienjarige studente Suria van der Voort sprak namens de jonge generatie
Indische Nederlanders met als onderwerp "Niet Typisch Indisch". Als een blanke goed uitziende
zeventienjarige jonge studente, die er helemaal niet typisch Indisch eruit ziet maar het toch wel is,
sprak zij over hoe zij dit ervaart.
Een dochter van een Indo, getrouwd met een Hollandse vrouw; een kleinkind van een
Indische Oma en een Opa die bij het KNIL heeft gediend. Het is het verleden van haar voorouders
dat door haar bloed stroomt. Zij is niet typisch Indisch, maar heeft wel een Indisch verleden. Zij is niet typisch Indisch, echter wel Indisch opgevoed en bekend met typisch Indische aspecten zoals het koken van en genieten van heerlijk Indisch eten, de verbondenheid en de gezelligheid binnen de familie. Zij recht haar rug bij het zeggen dat zij ondanks dat zij niet typisch Indisch is, vandaag op 25 september, hier staat om haar ouders en grootouders te herdenken, te eren en te gedenken.
Glenda Pattipeilohy, educator, curator en event producer, sprak namens de jonge generatie
Molukkers. Zij stelt dat het Gedenkteken het jarenlange kolonialisme fysieker maakt en ons
herinnert aan, waar wij vandaan komen en dat wij de krachten moeten bundelen om onze
tradities voort te zetten, voor onszelf maar ook voor de volgende generaties.
Zij roept op om onze voorouders te blijven herinneren, maar hen ook te eren, bovendien moeten
we ons met elkaar verbinden, meedoen en doorgeven maar ook inclusief te zijn door ook in
gesprek te gaan met andere (diaspora) gemeenschappen om van elkaar te leren.
En met liefde en respect met elkaar om te gaan, zodat er geen plek is om op dezelfde manier
buiten gesloten te worden zoals de Molukse gemeenschap dat zelf ook heeft meegemaakt.
Zoals u hoort, het zijn allemaal werkwoorden, er is dus heel veel werk aan de winkel. aldus Pattipeilohy.
Om de spanning tot aan het onthullen van het Gedenkteken te verhogen en om de aanwezigen in de gelegenheid te stellen tot een ogenblik van bezinning, speelde Tifa groep het lied Api Injil (Vuur van het Evangelie) gevolgd door de Bapa Kami Biasa van de CD van Wouter Muller.
Alvorens over te gaan tot de langverwachte onthulling van het Gedenkteken, werd een ieder uitgenodigd voor een samenzang onder leiding van de dames Joyce Radesey, Emeline Claassen, Fatima Saebu en Maudy Bloemhard.
Het lied In 't Groene Dal In het Stille Dal (van Wieteke van Dort en Willem Nijholt) werd uit volle borst meegezongen; zij die de tekst niet meer helemaal kenden, konden dit op de uitgereikte kaarten met teksten lezen. Dit lied bracht velen van hen weer terug in de tijd dat zij op de lagere (Nederlandse) school zaten in Nederlands Indië.
De Onthulling
Eindelijk was het zover; Voorzitter Roy Meelhuysen nodigde tante Dee van Eldik en tante Nona Berhitu uit om naar voren te komen. Beiden kregen elk een lint en op aangeven van Roy werd het Gedenkteken ontdaan van het groene laken.
Het Gedenkteken, een in brons gegoten koffer, symboliseert onze gedwongen migratie van weleer. Op de sokkel staat op een bronzen plaat de kernwoorden
"... Eren, Verbinden, Meedoen, Doorgeven ..."
Op de achterzijde van de sokkel staat te lezen dat kunstenares Marleen de Man de koffer heeft geboetseerd en aan de Stichting heeft geschonken. Daaronder staat vermeld dat de militairen van 41 Pantsergeniebataljon uit Oirschot, deze prachtige gedenklocatie hebben aangelegd,
Aan de voet van de sokkel ligt een granieten steen waarop de Indische Archipel is afgebeeld. De bronzen plaat en de granieten gravure is deels gesponsord door de firma van Ganzewinkel aan de Heezerweg te Eindhoven.
Bloemenhulde
Na de officiële Onthulling volgde een defilé dat geopend werd door
Voorzitter Roy Meelhuysen met zijn beide kleinkinderen Lize en Justin
Meelhuysen. Gedrieën legden zij bloemen neer bij het Gedenkteken;
daarna konden de aanwezigen in volgorde het defilé lopen en
eventueel zelf een bloemenhulde brengen.
Hand-over
Roy werd ten slotte naar voren geroepen om een cadeau uit handen van Oscar Sanders en Rogier der Kinderen namens de bewoners van
"Buitenzorg voor Welzijn" in ontvangst te nemen. Aansluitend werd Roy toegesproken door Tante Trees Bauwens; zij overhandigde haar authentieke en prachtige jatihouten borstbeelden aan Roy. Hiermee draagt zij, als Eerste generatie Indische Nederlandse, haar "boodschap/missie" over aan Roy !!!.
Roy beloofde haar plechtig er goed zorg voor te dragen en hen een respectvolle plaats in zijn huis te geven.
Einde officiële gedeelte
Na de zeer uitgebreide bloemenhulde kon men, na de lange zit, onder het genot van een hapje en een drankje gezellig met elkaar napraten en was een ieder vrij om te gaan en te staan. In Toko Senang hadden we een hele goede sponsor en cateraar gevonden. Het rijsthapje was compleet, fraai opgediend en heerlijk van smaak; tevens gaf het een extra en geweldige sfeer aan het feest.
Het was hartverwarmend om al die mensen gezellig weer bij elkaar te zien na de ellendige periode van COVID 19. Mede dankzij de grote opkomst, de mooie najaarsdag en de geweldige bijdrage van vele vrijwilligers op die dag. kunnen we spreken van een goed geslaagde dag. Een dag die bijgeschreven kan worden als een mijlpaal in het korte bestaan van de Stichting Indisch & Moluks Gedenkteken Eindhoven.
Bent u nog benieuwd hoe het "live" was ?
Kijk dan via
https://youtu.be/5T54hu2nhkE
In Memoriam 
De Uitvaart hebben wij gezamenlijk als bestuur van Stichting 18 Sept bijgewoond.
Woensdag 26 april 2023 vond de uitreiking van de Koninklijke onderscheidingen in het Park Theater plaats. Uiteindelijk zeer blij verrast, nadat ik door een list naar die locatie werd gelokt, waar ondergetekende een presentatie zou geven over Veteranen.
Op zaterdag 22 april jl. waren bij de viering van het 15 jarig jubileum van het Veteranen Ontmoeting Centrum ''de Treffer'', onze nieuwe burgemeester van Eindhoven dhr. Jeroen Dijsselbloem met zijn echtgenote aanwezig.
